Merhaba, ben Ayşe Tıraşcı. Aksaray Üniversitesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Öğretmenliği 3. sınıf öğrencisiyim. Bu hazırladığım blogta “İdealist Öğretmen – Grigory Petrov” ve “Türkiyenin Maarif Davası – Nurettin Topçu” kitaplarından bahsedeceğim.

İDEALİST ÖĞRETMEN

İdealist Öğretmen; Grigory Petrov tarafından yazılmış olup 76 sayfadır. Kitap ideal sahibi bir öğretmenin, elindeki güzel imkânları elinin tersi ile itip, zorlu, küçük ama anlamlı bir ideal peşinde koşmasını konu edinir.

Yazar kitaba Moskova Üniversitesi'nin en genç ve başarılı ismi olan matematik profesörü Raçinski'nin istifa etmesiyle başlar.

Raçinski, Rusya'nın Tatevo köyünde öğretmenlik yapmak için Milli Eğitim Bakanlığına başvurur. Böylesine başarılı ve ülkesine büyük katkıları olan profesörün istifasına, öncelikle akademisyenler, öğrenciler ve hatta Moskova'nın önde gelen aydınları şaşırır ve tepki gösterir. Arkadaşları dahi onu desteklemez ve olumsuz eleştirilerde bulunurlar. Kimseler anlamamıştır onu, anlam verememiştir kararına. Onun ise tek hedefi köy halkını bilinçlendirmekti. Buna köy çocukların aldığı eğitimi iyileştirmekten başlayacaktı. Ama otoriteye göre Rus köylüsüne profesörler değil, eli kamçılı jandarmalar lazımdı. Onun şan, şöhret ve mevkiyi bırakıp gitmesi bir delilikti ve bu macera en fazla birkaç yıl sürüp biterdi.

Raçinski, kararına karşı gelen tüm bu insanlara yaptığı açıklama şöyledir:

“Dostlarım, yanılıyorsunuz. Köye gitme nedenim her şeyimi, tüm bilgilerimi bir kenara atmak değil, aksine bu bilgi ve birikim ile ücra köşelerde yaşayan insanların içindeki cevheri keşfetmeye gidiyorum.

…Kedi ve köpek yavrularını düşünün; hepinizin bildiği gibi kör doğarlar ve birkaç hafta gözleri açılmaz. İşte bizim insanlarımızın hali de böyle! Gözleri kapalı ve hiçbir zaman hayata dahil olmamış! Kendilerine bahşedilen yeteneklerin hiçbirini geliştirme imkanı bulmamışlar…”

Prof. Raçinski’nin köye gelmesi oradaki çiftlik sahipleri tarafından hoşnutsuzlukla karşılanır. Köy halkı da bu durumdan rahatsız olur ve Raçinski’ye zorluklar çıkarır. Tabi bu sıkıntıları göze alan başkahraman istikrarlı bir şekilde amacına ulaşmak için öğretmenliğe başlar.

Okul binası bakımsızlıktan kirlenmiş ve pis durumdadır. Okula gelen çocukların derse girdiğinde tek temiz ve düzenli görebildikleri yer Raçinski tarafından düzeltilen öğretmen masasıdır. O gün öğrencilerin de ilk dersleri budur, her şeyden önce temiz ve düzenli olmak. Hep birlikte okulun çevresini temizlerler ve o günden sonra okula hep yıkanmış, temiz öğrenciler olarak gelmeye başlarlar.

Yıllarını bu köye veren Raçinski birçok şeyle mücadele etmektedir. Bunların başında içki gelmektedir. İçkiden vazgeçmek köylüler çok oldukça zordur. Raçinski en çok onları içkiden uzak tutmak için uğraşır, içki içerek çocuklarına da kötü örnek olduklarını, sağlıklarına zarar verdiklerini her zaman anlatmaya çalışır. Bazen başarılı olur bazen olumsuz sonuçlar alır fakat o bu amacında asla vazgeçmez. Köylerde onun gözüne çarpan üç başarılı çocuk vardır. İlki Beloe köyünden resim yapmak konusunda başarılı olan Bogdanov, ikincisi Zaboletya köyünden kimya yetenekleri kuvvetli (onun da ismi aynı) Bogdanov ve üçüncüsü Tatevo köyünden dini konularda yetenekli olan Vasilev’dir.

Köy okulundan mezun olan Bagdanov daha sonra liseyi bitirerek Güzel Sanatlar Akademisi’nden başarıyla mezun oldu. Rusya’nın en büyük ressamlarından biri olur. 

Kimya başarısıyla bilinen Bagdanov Moskova liselerinden birini başarıyla bitirdi. Yaşıtlarının çok üstünde bir bilgi ve başarısı vardı. Erken yaşta üniversiteyi bitirdi ve kimya alanında başarılı çalışmaları sayesinden ödüller aldı. Zabolotni lakabıyla ünlü bir bakteriyolog oldu.
Vasilev kutsal kitapları ezbere bilen ve din adamı olma isteğini her seferinde dile getiren bir çocuktu. Vasilev dini okulu bitirdikten sonra akademiye başlamış ve daha öğrencilik yıllarında fabrikalardaki işçilere tavsiyeler veren konuşmalar yapıyordu. Okulunun bitmesine son bir sene kala okulu bırakır ve Petrograd şehrinde çalışmaya devam eder. Söyleşilerini artık sadece işçiler değil, mühendisler, öğrenciler ve aristokratlar da dinlemeye başlar. 

1917’de devrim olur. Çarlık Rusya’sı yıkılır. Şiddet olayları ortaya çıkar. Yapılan katliamlarda Vasilev ölür. Zabolotni lakabıyla ünlü bilim adamı Bogdanov taşra istasyonunda katledilir. Raçinski, tüm bunlar olmadan önce zaten vefat etmiştir.

İdealist Öğretmen, sadece öğretmen veya öğretmen adaylarının değil, herkesin okuyup ön yargılarından uzaklaşmasını sağlayan bir kitap. Yetmiş sayfadan oluşan kısa bir kitap ancak biraz daha uzatılıp detaya inilseydi okuyucuda bıraktığı etki daha fazla olabilirdi diye düşünüyorum. Dilinin sade ve anlaşılır olması herkes tarafından okunabilirliğini yükseltmektedir.

Kitap sadece bir öğretmenin hayatını ve ideallerini değil o dönemde Rusya’da yaşananları, sıkıntıları ve o zorluklara rağmen neleri başarabildiklerini anlatıyor.

Raçinski’nin köyünde verdiği eğitim Köy Enstitülerindeki eğitim sistemiyle benzerlik göstermektedir. Okulu yaşam alanı haline getirmeye çalışması ve öğrenciyle sıkı bir bağ kurmak istemesinde ötürü böyle bir çıkarımda bulundum.  Ayrıca yazar öğretmenlik mesleğinin makam ve mevkii değil yetkinlik işi olduğunu gözler önüne seriyor.